ARFID: mało znane zaburzenie odżywiania, które prowadzi do odrzucenia wielu pokarmów
W ostatnich latach coraz więcej mówi się o ARFID, akronimie oznaczającym Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder: zaburzenie odżywiania, które jest wciąż mało znane, ale stale rośnie, szczególnie wśród nastolatków i młodych dorosłych . W przeciwieństwie do anoreksji i bulimii, ARFID nie jest związane z chęcią utraty wagi lub zmiany ciała, ale raczej z silną niechęcią do pewnych pokarmów, smaków lub tekstur. Osoby cierpiące na tę chorobę mają tendencję do drastycznego ograniczania swojej diety, aż do spożywania tylko kilku pokarmów, które są uważane za "bezpieczne".
To, co może wydawać się zwykłym "byciem wybrednym", często kryje w sobie głęboko zakorzeniony dyskomfort, który może wpływać zarówno na zdrowie fizyczne, jak i samopoczucie psychiczne. Rozpoznanie i zrozumienie ARFID jest pierwszym krokiem do świadomego radzenia sobie z nim i przywrócenia równowagi w relacji z jedzeniem.
Jak objawia się ARFID
ARFID różni się od innych zaburzeń odżywiania pod względem pochodzenia i motywacji. Nie jest ono związane z wagą lub obrazem ciała, ale ze strachem lub obrzydzeniem w stosunku do niektórych pokarmów lub sytuacji związanych z jedzeniem.
Osoby z ARFID mogą
- unikać jedzenia z obawy przed zakrztuszeniem, wymiotami lub mdłościami
- odrzucać pokarmy ze względu na ich kolor, zapach lub konsystencję
- Ograniczać się do kilku "akceptowalnych" potraw, takich jak biały makaron, chleb, frytki lub jogurt.
- Doświadczanie silnego niepokoju w kontekstach społecznych związanych z jedzeniem
- Wykazywanie niedoborów żywieniowych z powodu zbyt restrykcyjnej diety.
W wielu przypadkach zaburzenie to pojawia się w dzieciństwie, ale może utrzymywać się w wieku dorosłym, jeśli nie zostanie rozpoznane i odpowiednio leczone.
Przyczyny: między lękiem, wrażliwością sensoryczną i traumą
Przyczyny ARFID są wieloczynnikowe i często złożone. Nie ma jednej przyczyny, ale połączenie czynników biologicznych, psychologicznych i środowiskowych, które są ze sobą powiązane:
- Nadwrażliwość sensoryczna : niektóre osoby znacznie intensywniej odczuwają zapachy, smaki lub tekstury, co utrudnia tolerowanie niektórych pokarmów.
- Traumatyczne doświadczenia związane z jedzeniem: takie jak zakrztuszenie się lub wymioty mogą powodować odmowę jedzenia.
- Zaburzenia lękowe lub zaburzenia ze spektrum autyzmu: ARFID występuje częściej u osób ze sztywnością poznawczą lub trudnościami w radzeniu sobie z bodźcami sensorycznymi.
- Nawyki rodzinne i presja społeczna: w niektórych przypadkach zbyt sztywne środowisko lub nadmierne skupienie się na jedzeniu może przyczynić się do wzmocnienia zaburzenia.
Rozpoznanie tych objawów jest niezbędne, aby interweniować, zanim ARFID zagrozi rozwojowi fizycznemu lub relacyjnemu.
Konsekwencje dla zdrowia i codziennego życia
Ograniczenie diety do zaledwie kilku pokarmów może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Niedobory witamin, minerałów, żelaza i białka powodują osłabienie, obniżenie odporności, a u młodych osób mogą spowolnić wzrost.
Jednak skutki ARFID są nie tylko fizyczne. Zaburzenie to ma również głęboki wpływ na sferę społeczną i emocjonalną: kolacje, wycieczki lub miłe chwile stają się źródłem stresu i zażenowania. Z biegiem czasu osoby cierpiące na to zaburzenie mogą się izolować, odczuwać niepokój, mieć poczucie winy lub popadać w depresję.
Wiele osób opisuje, że czują się "inne" lub "trudne", uwięzione w cyklu odrzucenia i strachu. Właśnie dlatego niezbędne jest empatyczne i multidyscyplinarne podejście, łączące pracę lekarzy, psychologów i dietetyków w celu odbudowania spokojnej i bezpiecznej relacji z jedzeniem.
Jak leczyć ARFID
Dobrą wiadomością jest to, że ARFID może być skutecznie leczony, pod warunkiem, że zostanie wcześnie rozpoznany. Najskuteczniejsze terapie łączą wsparcie psychologiczne i rehabilitację żywieniową.
Ścieżka leczenia może obejmować
- terapię poznawczo-behawioralną (CBT) w celu zmniejszenia lęku i zmiany przekonań związanych z jedzeniem
- Stopniową ekspozycję na unikane pokarmy pod okiem specjalisty
- Spersonalizowane wsparcie żywieniowe w celu uzupełnienia brakujących składników odżywczych
- Zaangażowanie rodziny, szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży, w celu stworzenia spokojnego i wolnego od presji środowiska żywieniowego.
Celem nie jest "zjedzenie wszystkiego", ale odzyskanie zrównoważonej relacji z jedzeniem, opartej na bezpieczeństwie i ciekawości, a nie strachu czy obrzydzeniu.
ARFID: zaburzenie odżywiania, którego nie należy lekceważyć
ARFID nie jest zwykłą "fiksacją na punkcie jedzenia", ale złożonym i prawdziwym zaburzeniem, które wymaga uwagi, empatii i ukierunkowanego leczenia. Wyzwanie jest nie tylko medyczne, ale także kulturowe: nauczenie się rozróżniania między normalnym byciem selektywnym przy stole a zachowaniem żywieniowym, które staje się ograniczające i bolesne.
Ponieważ liczba przypadków rośnie również we Włoszech, mówienie o ARFID oznacza zapobieganie i szerzenie świadomości. Zrozumienie tego zaburzenia jest pierwszym krokiem do pomocy tym, którzy każdego dnia mają do czynienia z jedzeniem nie jako przyjemnością, ale jako źródłem strachu. Tylko poprzez informowanie i słuchanie możliwe jest przywrócenie równowagi i spokoju w relacji z jedzeniem.
Daniele Mainieri
Komentarze