Dlaczego podgrzanie szklanki wody w kuchence mikrofalowej może być bardziej niebezpieczne niż myślisz?

Prawie wszyscy to robimy: podgrzewamy szklankę wody, trochę mleka lub resztki kawy ze śniadania, być może z czystego przyzwyczajenia. Od czasu do czasu coś idzie nie tak. Nie ma bąbelków, nie gotuje się, wszystko wydaje się normalne... dopóki woda nagle nie wyskoczy. To nie miejska legenda: wyjaśnienie leży w fizyce, a nie w przesądach.

Producenci ostrzegają o tym w swoich instrukcjach, ale ostrzeżenie często pozostaje niezauważone. Z pozoru podgrzewanie filiżanki wody wydaje się nieszkodliwe. W rzeczywistości jest to jeden z niewielu codziennych gestów, który może stać się niebezpieczny, jeśli nie jest wykonywany ostrożnie.

Tak zwane przegrzanie mikrofalowe występuje, gdy woda jest podgrzewana nierównomiernie. W przeciwieństwie do ognia, który przenosi ciepło z podstawy pojemnika, mikrofale działają bezpośrednio na cząsteczki wody w całej jej objętości.

W takich warunkach ciecz może osiągnąć temperaturę ponad 100°C bez wrzenia. Nie powstają pęcherzyki ani widoczna para, a woda wydaje się spokojna. Wystarczy jednak łyżeczka lub torebka herbaty, aby nagromadzona energia została uwolniona, a woda gwałtownie podskoczyła.

Rzadkie, ale dobrze udokumentowane zjawisko.

Ryzyko jest większe w przypadku czystej wody, bez zanieczyszczeń, ponieważ nic nie zakłóca procesu podgrzewania ani nie ułatwia tworzenia się pęcherzyków. Z drugiej strony, płyny takie jak mleko lub kawa zawierają białka, tłuszcze i małe cząsteczki w zawiesinie, które pomagają rozproszyć ciepło, ustabilizować temperaturę i zmniejszyć ryzyko, choć nie eliminują go całkowicie.

Pojemnik również odgrywa rolę: nowe lub bardzo gładkie kubki ułatwiają przegrzanie, podczas gdy używany kubek z lekką chropowatością lub nawet minimalnym śladem wewnętrznym oferuje naturalne miejsca, w których para może być uwalniana stopniowo i bezpiecznie.

FDA (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków) ostrzega, że podgrzewanie wody w kuchence mikrofalowej bez zachowania środków ostrożności może spowodować przegrzanie i niebezpieczne rozpryski. Chociaż jest to rzadki wypadek, oparzenia mogą być poważne, dotykając rąk, twarzy lub dróg oddechowych.

Zagrożenie nie wynika tylko z cieczy: sam pojemnik może osiągnąć wyższą niż oczekiwana temperaturę i spowodować oparzenia w przypadku dotknięcia.

Nie jest to kwestia alarmu, ale zrozumienia, jak działa urządzenie. Mikrofale są bezpieczne, ale w przypadku płynów ich prędkość może być największą pułapką.

Nie musisz rezygnować z kuchenki mikrofalowej, ale korzystaj z niej mądrze. Oto kilka prostych wskazówek, które znacznie zmniejszają ryzyko związane z przegrzaniem płynów w kuchence mikrofalowej:

• Włóż drewnianą pałeczkę lub szklany pręt do szklanki przed podgrzaniem: pomagają one stopniowo uwalniać parę.
• Używaj średniej mocy i krótkich czasów (20-30 s), mieszając między przerwami.
• Nie przykrywaj całkowicie naczynia ani nie napełniaj go po brzegi.
• Przed rozpoczęciem mieszania lub picia należy odczekać kilka sekund.

Orientacyjnie, szklanka o pojemności 250 ml nie powinna być podgrzewana dłużej niż przez minutę przy mocy 700-800 W, zawsze w dwóch lub trzech partiach.

Jeśli jest czas, tradycyjna metoda pozostaje najbardziej stabilna: rondel lub czajnik pozwala kontrolować czas wrzenia i precyzyjnie regulować temperaturę, 75-80 °C jest idealna dla zielonej herbaty.